Alan Kılavuzluğu Yasası ve Kursu 2014
Çanakkale Alan Kılavuzluğu Yasası ve Kursu 2014; uzun süredir tartışma konusu olan ne zaman açılacak sorusunu ve 06 Mart 2014 tarihinde yürürlüğe giren ilgili kanun değişikliğini bu yazımızda yorumlayacağız.
SON DAKİKA: GYTMP Müdürlüğü Kurs Tarihlerini İlan Etti
Alan Kılavuzluğu Eğitimi, 14.04.2014-04.05.2014 tarihleri arasında, Eceabat Mehmet Akif Ersoy Çok Programlı Lisesi Kapalı Spor Salonu’nda gerçekleştirilecektir.
Kursa müracaat etmek isteyen adayların; 24.03.2014 Pazartesi – 28.03.2014 Cuma tarihleri arasında saat 17:00’a kadar GYTMP Müdürlüğümüze bir dilekçe ve aşağıdaki belgeler ile şahsen başvurmaları gerekmektedir.
Alan Kılavuzluğu Yasası ve Kursu
Daha önce 4 ayrı dönem Alan Kılavuzluğu kursu açıldı ve mezun verdi. Son açılan kurs ile birlikte toplam Alan Kılavuzu sayısı 600 civarını buldu. Peki sürecin bu hale gelmesinde ve ilgili yasanın bu denli tartışma konusu olmasına ne gibi sebepler yol açtı ? Öncelikle bu sebepleri inceleyelim.
Kurs ve Belge İptalleri
2013 yılı içerisinde kursa çeşitli sebeplerle katılamayan yada katılmaya hak kazanamayan bir kaç kişinin Bölge İdare Mahkemesi’nde açtığı dava neticesinde 2. ve 3. Dönem kursları geçersiz sayılıp 240 kişinin belgesi iptal edildi. 240 kişinin birden belgesinin iptal edilmesi gözleri 28/3/2006 tarih ve sayılı kanuna çevirdi. Kanunda boşlukların bulunduğu ve yeterli düzeyde ilave yasa ve yönetmeliklerle desteklenmediğini gün yüzüne çıkarmış oldu. Aynı zamanda bu yasanın değişmesi gerektiği ve değişecek olması Alan Kılavuzluğu kursuna katılmak isteyen yeni katılımcılar için de yeni bir şans olarak görülmeye başladı. Tüm bunlar ilgili yasanın çok fazla kişi tarafından sürekli vurgulanmasına ve dile getirilmesine yol açtı.
Rehberlik Yasasının Yürürlüğe Girmesi
6326 Sayılı 7/6/2012 Turist Rehberliği Mesleği Kanunu ve 23 Şubat 2013 tarihli Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliği tüm bu Alan Kılavuzluğu ve ilgili yasa tartışmalarına farklı bir boyut kazandırdı. Kaçkar Dağları Milli Parkı örneğinde olduğu gibi Alan Kılavuzluğu aynı esaslara göre belirlenmesine karşın söz konusu alan Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı olduğunda olay farklı bir boyuta taşındı. GYTMP korunan bir alan olmasına karşın söz konusu nokta Tarih’e geldiği için Profesyonel Rehber Odaları devreye girmek zorunda kaldı. Kendi yasalarında belirtilen Tarihi ve Turistik değerlerin sadece Profesyonel Turist Rehberleri tarafından anlatılabilir olması farklı bir boyut kazanılmasına neden oldu. Yüksek yargı organlarının Alan Kılavuzları GYTMP sınırları içerisinde Tarihi değerleri anlatabilir yönünde aldığı kararlar durumu iyice bir çıkmaza sürükledi. Netice olarak Rehberlik Yasasının çıkıp yürürlüğe girmesi Alan Kılavuzluğu ile ilgili yasanın ayrı bir tartışma konusu olmasına neden oldu.
Alan Kılavuzluğu İlgili Yeni Yasal Düzenleme
ALAN KILAVUZLARININ SEÇİMİ, EĞİTİMİ, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK
MADDE 1 – 28/3/2006 tarihli ve 26122 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Alan Kılavuzlarının Seçimi, Eğitimi, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (c) ve (ö) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı fıkraya aşağıdaki (p) bendi ilave edilmiştir.
“a) Bakanlık: Orman ve Su İşleri Bakanlığını,”
“c) Şube Müdürlüğü: Bölge Müdürlüğüne bağlı İldeki Şube Müdürlüğünü,”
“ö) Şeflik: İl Şube Müdürlüklerine bağlı şeflikleri,”
“p) Bölge Müdürlüğü: Bakanlık Bölge Müdürlüğünü,”
MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı fıkraya aşağıdaki (f) bendi ilave edilmiştir.
“a) Arazi şartlarında görev yapmaya engel hali bulunmadığına dair sağlık raporu,”
“f) İkametgâh ilmühaberi.”
MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin birinci ve beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki altıncı fıkra ilave edilmiştir.
“(1) Alan kılavuzluğu kurslarının açılması kararından sonra alan kılavuzluğu eğitiminin yapılacağı ilde, korunan alandan sorumlu olan il şube müdürlüğü veya müdürlük temsilcilerinin yer alacağı asgari üç kişiden oluşacak bir kurs kabul komisyonu kurulur. Komisyon, il şube müdürlüğü veya müdürlük onayı ile görevlendirilir.”
“(5) Alan kılavuzluğu eğitimine katılmak üzere müracaatta bulunan aday sayısının şube müdürlüğü/müdürlük tarafından ilan edilen ve alanda görevlendirilecek alan kılavuzu sayısının üçte birinden az olması durumunda alan kılavuzluğu eğitimi yapılmaz. Müracaatın 8 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilenden fazla olması halinde ise sıralanmada müracaat edenlerin; korunan alan içindeki ikameti ve süresi, yakın çevrede ikameti ve süresi, eğitim durumu, yabancı dil bilgisi ve düzeyi, ile yüksek lisans/doktora/araştırma tezi gibi alana yönelik özellikli bir çalışma içinde bulunması, öğrenci-emekli olma durumları dikkate alınır. Puanlamaya ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.”
“(6) Birinci fıkrada ifade edilen kursa kabul komisyonu, Alan Kılavuzluğu eğitimi yapılacak olan Korunan Alanın kaynak değerlerine göre beşinci fıkrada belirtilen kriterlere göre puanlamayı yapar. En yüksek puandan itibaren yapılan sıralama sonrasında asil ve yedek liste oluşturulur.”
MADDE 4 – Aynı Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(3) Eğitimin süresi teorik ve uygulamalı olmak üzere üç haftadan az olamaz. Korunan alanın özelliğine göre alan kılavuzluğu eğitimi farklı mevsimlerde yapılabilir. Gerekli görülmesi durumunda uygulama eğitimi alanda konaklamalı olarak da gerçekleştirilebilir. Uygulama eğitimi için tanımlanan süre, gerekli görülmesi durumunda uzatılabilir. Korunan alanın kaynak değerlerine bağlı olarak gerekli sayıda eğitmen uygulama sürecinde görev alır. Uygulama aşamasında adaylar, izleme ve değerlendirme cetvelleri ile formları doğrultusunda puanlanır ve değerlendirilir. Arazi uygulamasında kullanılacak değerlendirme ve gözlem cetvelleri, Bakanlıkça belirlenir. Alan kılavuzluğu eğitimine katılacak adayların eğitiminde Genel Müdürlükçe uygun görülen yayınlardan yararlanılır.”
MADDE 5 – Aynı Yönetmeliğin 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (e), (h) ve (i) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı fıkraya aşağıdaki (j) bendi ilave edilmiştir.
“e) Korunan alanlara gelen ziyaretçiler veya etkinlik düzenleyen acenteler( Çanakkale şehitlik turu ), kendi bünyelerinde rehber bulundursa dahi korunan alanlarda yapılacak ziyaret ve etkinlikler için alan kılavuzu almak mecburiyetindedir.”
“h) Alan kılavuzları görevleri esnasında bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar dışında Bakanlık tarafından yayımlanan tebliğ, tamim ve talimatlara da uymak zorundadır. Uymayanlar öncelikle üç kez yazılı olarak ikaz edilir. Yapılacak üç yazılı ikazın ardından benzer uygulamalara devam edenler hakkında şube müdürlüğü/müdürlük/şeflik tarafından tutanak düzenlenir. Bu tutanağa istinaden kimlikleri alınır ve alan kılavuzluğu uygulamalarından men edilir.”
“i) Alan kılavuzları etkinlik sırasında kimliklerini ziyaretçiler tarafından görülebilecek bir şekilde taşımak ve ziyaretçileri doğru bilgilendirmek zorundadırlar. Kimliklerini taşımadığı ve alanın kaynak değerlerini (doğal, tarihi ve/veya kültürel) doğru anlatmadığı tespit edilen alan kılavuzları öncelikle üç kez yazılı olarak ikaz edilir. Yapılacak üç yazılı ikazın ardından benzer uygulamalara devam edenler hakkında şube müdürlüğü/müdürlük/şeflik tarafından tutanak düzenlenir. Bu tutanağa istinaden kimlikleri alınır ve alan kılavuzluğu uygulamalarından men edilir.”
“j) Alan kılavuzlarının, korunan alan içindeki lokanta, satış stantları, müze ve benzeri yerleri işletenlerden komisyon almalarının tespit edilmesi halinde veya ziyaretçileri doğrudan ilgili tesise yönlendirip menfaat ilişkisi kurması halinde herhangi bir ikaza gerek kalmadan kimlikleri iptal edilir.”
MADDE 6 – Aynı Yönetmeliğin 21 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 21 – (1) Korunan alanlara gelen ziyaretçiler, alanda gerçekleştirecekleri faaliyetlerin türüne, alanın kaynak değerinin hassasiyetine ve risk durumuna göre yeterli sayıda alan kılavuzu almak zorundadırlar. Alan kılavuzları aşağıda belirtildiği şekilde görevlendirilir;
a) Yürüyüş grupları için 20 kişiye kadar 1 adet, 40 kişiye kadar 2 adet,
b) 2 adet otomobil için 1 adet,
c) 1 adet küçük minibüs (18 kişiye kadar) için 1 adet,
ç) 1 adet büyük minibüs (25 kişiye kadar) için 1adet,
d) 1 adet otobüs (45 kişiye kadar) için 1 adet,
e) Kıyı ve deniz koruma alanlarında tekne (45 kişiye kadar) için 1 adet,
alan kılavuzu alınır. Yürüyüş gruplarında 40 kişiden fazlası için ayrı bir etkinlik, güzergâh ve zamanlama uygulanır.
(2) Korunan alanlarda yapılacak çadırlı ve konaklamalı kamp etkinliklerinde birinci fıkrada belirtilen sayılar dikkate alınarak grubun büyüklüğüne göre idare tarafından belirlenecek yeterli sayıda alan kılavuzu alınır. Alan kılavuzu sayısı, uygulamanın yapılacağı korunan alanın koruma statüsü ve kaynak değerlerine göre gelen talepler ve uygulamada yaşanan durumlar da dikkate alınarak İdare tarafından gözden geçirilir ve tekrar belirlenir.
(3) Alan kılavuzlarının ücretleri aşağıda belirtilen esaslara göre tahsil edilir:
a) Alan kılavuzlarının ücret tarifesi, her yılın sonunda şube müdürlüğünün/müdürlüğün teklifi üzerine Genel Müdürlükçe belirlenir. Şube müdürlüğü/müdürlüğün teklifi, oluşum bulunması halinde oluşumun görüşü, oluşum bulunmaması halinde ise alan kılavuzları tarafından oluşturulan dernek, kooperatif benzeri kuruluşların görüşleri alınarak hazırlanır. Alan kılavuzluğu ücretleri idare tarafından alan kılavuzlarına duyurulur, ziyaretçilerin de görmesini sağlamak maksadıyla ilgili korunan alanın internet sayfasında duyurulur.
b) Alan kılavuzları, Genel Müdürlük tarafından belirlenen ücret dışında ziyaretçilerden başka bir ücret talep edemezler. Bu durumun tespiti halinde ikaza gerek kalmadan kimliği iptal edilir.
c) Ziyaret süresi alanın özelliği, etkinlik tipi ve mevcut mevzuat ve planlara bağlı olarak idare tarafından belirlenir ve ücret konaklamalı ve konaklamasız olarak teklif edilir. Alana gelen ziyaretçi alan kılavuzu aldığı andan itibaren saate bağlı olmaksızın bir günlük alan kılavuzu ücretini ödemekle yükümlüdür, ziyaretin gece konaklamasını gerektirmesi halinde ise iki katı ücret uygulanır.
ç) Alan kılavuzluğu ücret tahsilâtı; oluşum kurulduğu takdirde bilet karşılığında korunan alanın giriş kontrol ünitesinde ve/veya uygulama alanı içerisindeki ziyaretçi bilgilendirme ve yönlendirme merkezinde doğrudan idare tarafından ya da iktisadi işletme kuruluşunu tamamlamış oluşum tarafından yapılır. İdare ve oluşum alan kılavuzlarının ücretlerinden her türlü kesintileri yapıp gerekli yerlere yatırdıktan sonra alan kılavuzları için ayrılan tutarı alan kılavuzlarının hesaplarına aylık olarak yatırır. Ücret ödemeleri ve kesintiler idare tarafından aylık olarak denetlenir ve oluşum tarafından üç ayda bir idareye rapor edilir. Oluşum teşekkül etmediği takdirde; alan kılavuzları İdarenin belirlediği fiyatlar üzerinden faaliyetini yürütür. İdare tarafından sıra numaralı olarak bastırılıp kendisine teslim edilen makbuz mukabilinde alan kılavuzluğu ücretini tahsil eder. Aylık faaliyet raporu hazırlayarak İdarece yapılması öngörülen kesintileri gösterilen banka hesabına yatırarak ödeme belgesini İdareye sunar. Buna uymayan alan kılavuzlarının belgeleri iptal edilerek faaliyetten men edilir.
d) Alan kılavuzluğu ücretlerinin hak sahiplerine dağıtımı ile ilgili hususlar Bakanlık tarafından belirlenir ve ilgili yerlere bildirilir. Bakanlıkça belirlenecek esaslar çerçevesinde alan kılavuzluğu bileti, ücretlendirme ve ücretlerin dağıtımına ilişkin detaylar İdare denetiminde oluşum teşekkül etmesi durumunda oluşum tarafından, oluşumun teşekkül etmemesi durumunda ise İdare tarafından uygulanır. Ücretlendirmeye ilişkin usul ve esaslara uyulmaması halinde oluşumun o aya ait gelir payının yarısı kesilir.”
MADDE 7 – Aynı Yönetmelikte yer alan “il” ibareleri “şube” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 8 – Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici madde ilave edilmiştir.
“Sınav hakkı
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, alan kılavuzluğu eğitimine katılım sağlayarak sınava girmeye hak kazanan adaylara; başvurmaları ve eğitime kabul edilmeleri halinde eğitime katılmaksızın sınava giriş hakkı tanınır.”
MADDE 9 – Aynı Yönetmeliğin 26 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Orman ve Su İşleri Bakanı yürütür.”
MADDE 10 – Aynı Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-2 ve Ek-3 ekteki şekilde değiştirilmiştir.
MADDE 11 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 12 – Bu Yönetmelik hükümlerini Orman ve Su İşleri Bakanı yürütür.
Yeni Yasal Düzenlemenin Beraberinde Getirdikleri
Geçici Madde
Öncelikle belgesi iptal edilen 240 eski Alan Kılavuzu için geçici bir madde ilave edildi.
“GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, alan kılavuzluğu eğitimine katılım sağlayarak sınava girmeye hak kazanan adaylara; başvurmaları ve eğitime kabul edilmeleri halinde eğitime katılmaksızın sınava giriş hakkı tanınır.”
Bu geçici madde ile belgelerini tekrar alabilmelerinin önü açılmış oldu. Ancak burada dikkat edilmesi gereken Bölge İdare Mahkemesi’nin aldığı karardır. Eğer karar belgeleri değil Kursu iptal etmeye yönelik ise bu maddenin uygulanması mümkün olmayacaktır. Bu konuda oldukça ciddi bir değerlendirme ve araştırma esas alınmalıdır.
Belge İptal Sebepleri
Yönetmeliğin getirdiği bir diğer önemli nokta ise belge iptallerinde yer alan net tedbirlerdir. Bazı Alan Kılavuzlarının komisyon adı verilen yöntem ile haksız gelir elde etmelerinin önüne geçildi. Herhangi bir tavsiye yada kazanç şeklinde bir durum oluştuğunda kişinin belgesi iptal edilecek. Bu da epey caydırıcı bir önlem teşkil ediyor. Aynı şekilde alana giriş esnasında makbuz kestirmeyen kişilerinde belgesi iptal edilecek. Eski yasada bu tip olayların 3 kez tekrar edilmesi gerekliydi. Yeni yasa ile tekrar gerektirmeksizin tek seferde belgelerin iptal edilecek olması önemli bir değişimdir.
Alan Kılavuzu Alma Zorunluğu
Yasal düzenlemenin getirdiği bir diğer önemli değişiklik ise Alan Kılavuzu bulundurma zorunluluklarıdır. Eski yasada yer alan 12 kişi ve üzeri tüm guruplar Alan Kılavuzu eşliğinde korunan alanı gezmek zorundadır ibaresi değiştirilerek 2 otomobile 1 Alan Kılavuzu gibi farklı zorunluluklar getirilmiş. Nasıl uygulanacağı yada uygulanabilirliği ise oldukça merak konusu.
Seyahat Acentaları
Yasal düzenlemeden kuşkusuz en zararlı çıkan taraf ise Seyahat Acentaları oldu. Kendi ilgili kanunlarında yer alan maddeler nedeniyle Turist Rehberi bulundurması gereken Seyahat Acentaları bu yasa ile birlikte artık GYTMP sınırları içerisinde kişi sayısı kaç olursa olsun Alan Kılavuzu da bulundurmak zorunda kaldılar. Tabi bu durumun müşteriye yansıyacağı da ayrı bir gerçek. Örneğin Çanakkale şehitlik turu şu anki maliyetlerine Alan Kılavuzluğu da eklenecektir.
Yasal Caydırıcılık
Tüm bu düzenlemelerde bir çok olumlu ifade olmasına rağmen, özellikle çıktığı an itibari ile sosyal medyada yer alan paylaşımlar çok önemli bir konunun eksik bırakıldığı yönündeydi. O eksik ise hala net bir cezai ibarenin olmayışıdır. Seyahat Acentaları ve Rehberlik yasalarında açıkça belirtilen maddeler doğrultusunda, yasaya aykırı davrananlara cezai işlem uygulanabiliyordu. Ancak gerek eski gerekse yeni yasada Alan Kılavuzluğu yada korunan alan içerisinde yukarıda yer alan maddelere aykırı davrananlara nasıl ve ne şekilde cezai bir işlem uygulanacağına dair bir ifade maalesef bulunmuyor. Örneğin 2 otomobil 1 Alan Kılavuzu almaz ise ne olur ? Bu konu bir süre daha tartışılacağa benziyor.
Alan Kılavuzluğu Kursu
Yasalar ve değerlendirmeler neticesinde; artık eminiz ki Alan Kılavuzu gerekli olduğu durumlarda yetkili olan Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı istediği takdirde kurs açıp belge verebilecek. Önümüzün yüzüncü yıl yani Çanakkale 2015 olduğunu düşünürsek en kısa süre içerisinde yeni bir kursun açılması büyük bir ihtimal.
Alan Kılavuzluğu Yasası ve Alan Kılavuzluğu Kursu konulu yazımız hakkındaki tüm soru ve görüşleriniz için lütfen bizimle irtibata geçin…